velez

Duela hogeita hamabost urte, Arrasateko Udalak omenaldia eskaini zion Jose Letona kultura gizonari, 1987ko urtarrilaren 30ean, Monterron Jauregian burututako ekitaldi batean. Udalaren erabakiari jarraiki, lehen Brontzezko Herensugea ipini zuen Alvaro Arregi alkateak herriko historia arakatzen horrenbeste nabarmendu zen gizonaren eskuetan. Joxeren erreguari jaramon eginez, omenezko ekintzan hitz egitea egokitu zitzaidan.

Goizeko kafea hartzen eta eguneko albisteak mugikorrean irakurtzen nituen bitartean, alboko mahaian eseritako adin ertaineko bikote baten elkarrizketak harrapatu nau. Gauza batek harritu nau: ez ziren Covid madarikatuari buruz ari, ezta espainiar borbon exiliatuaren suhi gasteiztarraren gain ere. Boterea zuten mintzagai, botere politiko, ekonomiko eta erlijiosoa. Euren arteko solasaldiaren oihartzuna garbi iristen zitzaidan, nire aldetik antena ipini gabe.

"Hots begi danbolinak" bloga irekitzeaz bat izan nuen asmoa Arrasateko futbol historikoari buruzko idazkiak ere inoiz aurkeztea. Gaurko futbolak bat ere arretarik kentzen ez didan arren, izan zen garai bat gustukoa izan nuela(praktika gutxi, hori bai) eta plazeraz gogoratzen ditut haurra nintzenetik Mondraren inguruan bizi izan nituen uneak.

Aramaioko esaera zahar batek “Natibitate, ase ta bete; San Estebantxe, handik aurrera lehen letxe” dio, abenduaren 26an ohiko martxa berreskuratzen dugula adierazi guran. Errealitatera itzuli gara, beraz, azken orduotako kolore artifizial anitzeko gorabeheretatik kanpo, aurrerantzean egutegi monotono eta, zergatik ez esan!, neurri handi batean bihozgabe batera behartuta. Galderak errepikatuko ditugu: zer gertatzen ari zaigun, noiz arte pairatu beharko dugun egoera lazgarri hau, etorkizun ekonomiko hurbilak zer ekarriko digun eta abar.

Ez naiz ari AEBetako saskibaloi txapelketaren ahalezko lagunei buruz, ezta inongo ligaxkan lehiatzen diren ezagunen gain. Ez. Sinpleagoa da idazkiño honen goiburuaren nondik norakoa: izen horrekin mugatzen du nire adiskide batek, betiko lagun taldeko kide batzuen jarrera; izan ere, beren ohiko nagusitasunarekin, gutxietsi egiten dituzte beren ustez maila apalagokoak direnak.

Antxon Agirrek errotaren titularrarengana jo zuen datuen bila eta Jose Mari Arabaolaza Oxina-Errotako errotaritzat aurkeztu zigun . Eta egiari zor, Osinagako benetako errotaria Bizenta Uriarte Zeziaga – 1905ean errotan bertan jaioa- izan zen, Jose Mariren emazte eta Pio Uriarte aurreko errotariaren alaba.

Aurten zailxeago du pertsonalak Durangoko Azokara heltzeko. Koronabirusaren bide saria garesti ateratzen ari zaigu, eta oraindik ez diogu antzik ere ematen azken kostu osoaren tamainari. Bistan da euskal liburuen salmentak ez duela aurten markarik jarriko, kostatzen baitzait pentsatzea balizko merkataritza elektronikoak orekatuko duenik Azokako saltokietan pairatuko den defizita. Merkatuen gora beherak, finean.

Zigarrolako gure futbol zelaira itzultzen naiz, Euskaldunak talde mitikoarekin. 1970 ingurua zen. Beste talde guztiak dardaran egoten ziren gurekin tokatzen zitzaienean. Zutik, ezk: Koldo Etxebarria (manager, coach, entrenatzailea) Maidagan, ni, Aranzabal eta Zeziaga; makurtuta, ezk: Uribetxebarria, Maidagan, Aranzabal, Errarte eta Errarte.

Azaroaren 22an Santa Zezilia markatzen du kristau egutegiak, eta dakigun bezala santa hori musikarien zaindaria dugu. Aurten ere ospatuko da toki askotan eta gaurkoan erreferentzia historiko bat ekarri nahi izan dut. Askotan bezala, Migel Madinabeitiari zor diogu 1892ra arte jauzi egin ahal izatea, berak idatzi baitzuen “El Noticiero Bilbaíno“ egunkarian ondoko kronika. Ez da beste munduko ekarpen historikorik, baina XIX. mendean ere jaiari tinko eusten ziotela gogoratzeko balio digu idazkiak. Honela dio Madinabeitiak, itxuraz musikarien ezpalik eduki ez arren jai zale genuena:

Monterrongo Kondetzaren historia misterio eta artilunez beteta dago. Dinastiaren sorreratik goi mailako pertsonaiak ikusten ditugu konde edo kondesaren tituluarekin, gehien bat Madrileko gortean eta aristokraziako jauregietan ezagun zirenak. Horietako batekin nator gaur, bere garaiko protagonista izan zena, gora behera askorekin, baita politikan ere. Manuel María –Luis Gonzaga Eustasio- Aranguren Gaytan de Ayala da pertsonaia, 1794ko martxoaren 29an Arrasaten jaioa. Bere gurasoak ere, Santiago Elias Aranguren eta Maria Josefa Gaytan de Ayala, arrasatearrak genituen.